حاجب بودن پدر (قرآن)آیاتی در قرآن اشاره به حاجب بودن پدر متوفی دارد. دراین مقاله به این آیات اشاره می‌کنیم. ۱ - معنای حاجب«حاجب» در لغت به معناى مانع است و در اصطلاح فقهى به كسى مى‌گويند كه مانع ارث بردن كسى يا گروهى شود مثل طبقه اوّل ارث نسبت به طبقه دوم (حجب حرمانى) و يا مانع از سهم كامل ارث بردن شود مثل فرزند نسبت به مادر كه از ثلث به سدس تنزّل مى‌دهد (حجب نقصانى). ۲ - آیات دال بر حاجب بودن پدرمحروميّت برادران و خواهران مادرى ميّت از ارث، با وجود پدر و مادر ميّت: ... وإن كان رجل يورث كللة أو امرأة وله أخ أو أخت فلكلّ وحد مّنهما السّدس فإن كانوا أكثر من ذلك فهم شركآء فى الثّلث من بعد وصيّة يوصى بهآ أو دين غير مضآرّ وصيّة مّن اللّه واللّه عليم حليم. در احتمالى «كلاله» به معناى شخص متوفى است كه داراى فرزند و پدر نباشد. در روايتى از پیامبراکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) همين معنا در پاسخ سئوال از كلاله آمده است. بنابراين فرض ارث بردن برادر و خواهر، در صورت نبودن فرزند و پدر خواهد بود. گفتنى است منظور از برادران و خواهران در آيه، برادران و خواهران مادرى است. محروميّت برادران و خواهران پدرى و مادرى و نيز پدرى، با وجود پدر و مادر ميّت: يستفتونك قل اللّه يفتيكم فى الكللة إن امرؤا هلك ليس له ولد وله أخت فلها نصف ما ترك وهو يرثهآ إن لّم يكن لّها ولد فإن كانتا اثنتين فلهما الثّلثان ممّا ترك وإن كانوا إخوة رّجالا ونسآء فللذّكر مثل حظّ الأنثيين يبيّن اللّه لكم أن تضلّوا واللّه بكلّ شى‌ء عليم. منظور از «اخوة و اخت» برادران و خواهران پدرى و مادرى و نيز پدرى است. يك ششم اموال ميّت، سهم‌الارث يگانه برادر و يا خواهر مادرى، در صورت نبودن پدر و مادر و فرزند براى ميّت: ... وإن كان رجل يورث كللة أو امرأة وله أخ أو أخت فلكلّ وحد مّنهما السّدس .... ۳ - پانویس۴ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن،ج۷، ص۱۸۹، برگرفته از مقاله «حاجب بودن پدر». |